Moje pierwsze skojarzenie związane ze sformułowaniem „działalność nierejestrowana” to „kij w mrowisko”. Mam takie poczucie, że rzeczywistość całkowicie rozminęła się z istotą uproszczenia, którego przedsiębiorcy się spodziewali.
Konstytucja biznesu, która weszła w życie 30 kwietnia 2018 roku podzieliła przedsiębiorców na dwie grupy. Część z nich prowadzi działalność zarejestrowaną w Centralnej Ewidencji Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG) a część działalność nieewidencjonowaną/nierejestrowaną.
Czym jest działalność nierejestrowana i kto może taką działalność prowadzić ?
Działalność nierejestrowana jest działalnością, której nie musisz nigdzie zgłaszać. Pozwala Ci ona na „dorobienie” niewielkiej kwoty bez konieczności rejestrowania działalności gospodarczej. Miało to by dobre rozwiązanie z punktu widzenia osób, które nie lubią formalności. Pytanie, czy rzeczywiście mamy do czynienia z ułatwieniami?
Przyjrzyjmy się temu bliżej.
Aby móc skorzystać z tej formy działalności musisz spełnić pewne warunki. Nie jest to rozwiązanie dostępne dla każdego.
Pierwszy warunek to miesięczny przychód, który nie może przekroczyć kwoty ustalonej jako połowa minimalnego wynagrodzenia za pracę (w roku 2019 jest to kwota 1125 zł). Jeśli w którymkolwiek miesiącu przekroczysz tą kwotę, musisz zarejestrować działalność w CEIDG.
Drugi warunek prowadzenia działalności bez rejestracji dotyczy koncesjonowania działalności. Musisz mieć pewność, że Twoja działalność nie wymaga uzyskania koncesji, pozwoleń i licencji.
Trzeci warunek zakłada, że działalność nierejestrowana jest możliwa wyłącznie dla osób, które przez ostatnie 60 miesięcy (5 lat) nie prowadziły firmy. Dotyczy to zarówno jednoosobowej działalności gospodarczej, jak i działalności w formie spółki cywilnej. Tutaj ustawodawca wprowadził okres przejściowy. Mówi on o tym, że jeśli w ciągu ostatnich 12 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy (30 kwietnia 2018 r.) nie prowadziłeś firmy, to możesz prowadzić działalność nierejestrowaną.
Czwarty warunek do spełnienia mówi o tym, że musisz tą działalność prowadzić samodzielnie. Wyklucza się formę spółki cywilnej.
Co z zusem?
Założenia brzmiące zachęcająco obiecywały brak zus. Ostatecznie okazuje się, że pojawiło się nierówne traktowanie przedsiębiorców.
Jeśli prowadzisz sprzedaż towarów lub produktów, rzeczywiście nie płacisz zus. Czyli jeśli mam sklepik ze skarpetkami, które kupuję za 5 zł i sprzedaję za 7 zł – nie płacę zusu. Jeśli robię na drutach szaliki i je sprzedaję – też nie ma zusu.
Ale jeśli świadczę usługę …….. Jestem traktowana jako zleceniobiorca i mój pracodawca musi za mnie odprowadzić składki. Nieważne, czy ten pracodawca jest firmą, czy osobą fizyczną. Przykład : jeśli umyję okna babci sąsiadce i Ona mi za moją pracę zapłaci, staje się moim pracodawcą i musi odprowadzić za mnie składki zus.
Tutaj pojawiają się różne kreatywne pomysły przedsiębiorców na „obchodzenie” zusu. Jedno z najbardziej popularnie doradzanych rozwiązań to umowa o dzieło. Dobre rozwiązanie tam, gdzie to możliwe, a nie zawsze tak jest. Kto może taką umowę zawrzeć? Umowa o dzieło to jest umowa rezultatu, musi zakończyć się dziełem.
Przykład : jeśli zlecisz mi malowanie kaloryferów u Ciebie w domu – jest to umowa zlecenie podlegająca zus. Moja praca polegała bowiem na wykonywaniu czynności malowania. Malowałam, malowałam, może równo, może krzywo, być może pomalowałam połowę i nie skończyłam. Płacisz mi za godziny, za dzień w zależności od tego jak się umówimy. Jeśli natomiast zlecisz mi pomalowanie trzech konkretnych kaloryferów, z tego jeden ma być pudrowo-różowy, drugi w zielono-czarną kratkę, a trzeci czerwony w niebieskie kropki, to mamy do czynienia z konkretnym dziełem, które po zakończeniu zostanie odebrane w formie protokołu. Jeśli usługa, którą wykonujesz kończy się konkretnym rezultatem, masz do czynienia z umową o dzieło.
Pamiętaj o tym, że jeśli urząd skarbowy lub zus bada umowy, to kontroluje faktyczny przebieg zdarzeń, a nie samą treść umowy. Papier jest cierpliwy i wszystko wytrzyma, a Ty dla własnego dobra zanim zdecydujesz się na umowę o dzieło zbadaj, czy wytrzymasz finansowe skutki, jeśli umowa zostanie podważona. Pokazuję Ci możliwe do wystąpienia nieprzyjemne konsekwencje, które zawsze na końcu ponosisz Ty, jako przedsiębiorca i warto o nich wiedzieć przed podjęciem decyzji.
W jaki sposób należy dokumentować sprzedaż?
Jeśli prowadzisz sprzedaż na rzecz osób fizycznych nie prowadzących działalności gospodarczej ustal, czy Twoja działalność jest zwolniona z konieczności posiadania kasy fiskalnej. Są takie działalności, które wymagają instalacji kasy bez względu na obrót i wówczas musisz kasę fiskalną kupić. Nie tylko kupić, musisz ją zgłosić do urzędu skarbowego, ufiskalnić, archiwizować kopie paragonów, drukować raporty dobowe i miesięczne, pamiętać o okresowych przeglądach technicznych.
Jeśli nie masz obowiązku posiadania kasy fiskalnej – rejestrujesz sprzedaż w ewidencji sprzedaży bezrachunkowej (może być zwykły zeszyt). Rejestr sprzedaży (jeśli nie jesteś vatowcem) powinien zawierać:
– liczbę porządkową,
– datę sprzedaży,
– numer dokumentu sprzedaży,
– wartość sprzedaży,
– wartość sprzedaży narastająco,
– dane nabywcy (nieobowiązkowo)
Jeśli jesteś vatowcem (a są usługi, które do tego obligują bez względu na obrót, np. usługi doradcze) dodatkowo dzielisz w rejestrze kwotę sprzedaży na trzy części i wykazujesz odrębnie kwotę netto, vat i brutto.
Jeśli jesteś vatowcem, wówczas dotyczą Cię wszystkie obowiązki podatników VAT. Musisz mieć nadany NIP (wnioskujesz o jego nadanie na druku NIP-7), składasz deklaracje VAT-7 oraz wysyłasz JPK (Jednolity Plik Kontrolny) do urzędu skarbowego.
Osoba prowadząca nierejestrowaną działalność może wystawiać dokumenty sprzedaży. Jeśli nie jesteś vatowcem, będą to „zwykłe” rachunki. Jeśli jesteś podatnikiem VAT, będą to faktury VAT.
Koszty w działalności nierejestrowanej.
Limit 1125 zł (w roku 2019) dotyczy kwoty przychodu miesięcznego. Jako przedsiębiorca możesz ponosić koszty działalności i je rozliczać. Czyli jeśli kupiłam 100 sztuk skarpetek do dalszej odsprzedaży i zapłaciłam za nie 5 zł/szt , to znaczy że poniosłam koszt w wysokości 500 zł i mogę ten koszt uwzględnić przy wyliczaniu podatku. Ważną rzeczą jest dokumentowanie kosztu, zatem przechowuj skrupulatnie faktury zakupu.
Kiedy i w jaki sposób płacę podatek dochodowy w działalności nierejestrowanej ?
Ustawodawca nie przewidział obowiązku wpłacania miesięcznych ani kwartalnych zaliczek. Dochód uzyskany w danym roku podatkowym wykazujesz w zeznaniu rocznym PIT-36. W zeznaniu tym wpiszesz roczne przychody i roczne koszty, a podatek rozliczony zostanie w skali (progresywny 18% lub 32%) po uwzględnieniu wszystkich innych rocznych dochodów i kosztów, które ujmiesz w zeznaniu.
A miało być łatwiej, prościej, bez formalności, bez ZUS ….
W rzeczywistości trzeba mieć sporą wiedzę i doświadczenie , aby nie zginąć w gąszczu tych przepisów.
Nie jest prościej. Powiedziałabym że trudniej. Przedsiębiorcy nastawili się na coś innego niż to, co otrzymali.
Działalność nierejestrowana nie zwalnia z obowiązku znajomości ogromnej ilości przepisów. Obserwuję sporo rozczarowań…
Działalność nierejestrowana jest świetnym rozwiązaniem dla osób :
– których działalność nie podlega vat,
– których rodzaj działalności nie nakłada obowiązku posiadania kasy fiskalnej,
– których działalność nie wymaga koncesji,
– których przychody nie przekraczają miesięcznie 50% najniższej płacy krajowej,
– które nie prowadziły działalności przez ostatnie 60 miesięcy (lub klasyfikują się do okresu przejściowego, czyli osoby które w ciągu ostatnich 12 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy {30 kwietnia 2018 r.} nie prowadziły działalności),
– które nie wykonują działalności usługowej rozumianej przez zus jako umowa zlecenie…
Tylko tyle i aż tyle, bo to wszystko trzeba wiedzieć, aby nie zginąć w gąszczu przepisów, a to co powyżej to zaledwie informacje ogólne.
Życzę Ci powodzenia w prowadzeniu działalności nierejestrowanej, a przewrotnie powiem, że jeśli chcesz się rozwijać – zakładaj od razu działalność rejestrowaną. I tak musisz znać przepisy, skorzystasz z ulgi na start, od razu zaczniesz budować własną markę i pozycję na rynku. Pieniądze na zus znajdziesz, jeśli skupisz się na rozwoju i wzroście. Nie poszukuj pozornych oszczędności, skup się na pomnażaniu przychodów 🙂
Pewnie masz sporo pytań. We wpisie i komentarzach do tego wpisu znajdziesz sporą dawkę wiedzy. Możesz zadać pytanie, na które tutaj odpowiem. Zanim je zadasz sprawdź, czy ktoś inny powyżej już nie zapytał o to samo 🙂
Jeśli potrzebujesz indywidualnej konsultacji – napisz maila na biuro@wroblewska.pl
Robiąc to miej świadomość, że konsultacje indywidualne są płatne 🙂
Pozdrowienia z Gdańska
Katarzyna Wróblewska
